2018 - 11 (3) MADAGASKAR - VOHEMAR EN ANTALAHA (Noord en Zuidpunt van de begaande weg)

3.  Vohémar en Antalaha – Madagaskar.

Het loopt even anders dan gepland. Van Yockno mijn nieuwe gids van de VVV met auto heb ik nog niets gehoord. Het is inmiddels 8 uur geweest en om 10 uur heb ik een afspraak gemaakt bij de Vanille plantage voor een rondleiding en toelichting zo’n 45 km buiten de stad richting Antalaha.
Ik krijg hem telefonisch niet te pakken maar even later heb ik hem toch aan de lijn. De auto die hij wilde lenen van een vriend is stuk en hij is naarstig op zoek naar een vervanging.  Dat is gelukt maar die wil hem niet aan hem meegeven. Omdat de eigenaar hem niet kent, het kan wel maar dan met een eigen chauffeur. Echter die spreekt geen  Engels, of dat een probleem is?

Om een lang verhaal kort te maken, daar ga ik mee akkoord, dus Yockno blijft in Sambava. Om half tien vertrekken wij, maar er moet nog wel diesel worden getankt. Ook hier is dat een probleem, benzine pompen genoeg maar allemaal afgezet met een lint. De zwarte markt woekert  hier ook welig, De regering houdt de aanvoer beperkt, waarom…..?

In een achteraf straatje wordt de tank gevuld met een trechter, een afgesneden water fles  en een jerrycan,  uiteraard met winst. De dame van de Vanille blijft vriendelijk maar heeft mij al drie keer gebeld.

Klok slag 11 uur rijden wij de poort van Le Domaine d’Ambohimanitra binnen, wat een oprij laan en wat een prachtig gebouw op het einde ervan. De dame, Dina genaamd, staat mij al op te wachten. Zij spreekt vloeiend Engels en nog heel duidelijk ook. De tafel is gedekt voorzien van een mooi bloemstuk, De kokosnoten met een rietje en een lintje staan uitnodigend in het zicht. Ik ben de enige bezoeker en Dina is speciaal voor mij vanuit Sambava hier naar toe gereden, het gaat namelijk alleen op afspraak. Ik krijg direct een uitvoerige uitleg over het hoe en wat van Vanille in zijn algemeen en over de plantage in het bijzonder. Het is heel interessant. Zal een korte samenvatting geven.

Vanilleteelt komt oorspronkelijk uit Mexico. Het is geïntroduceerd in Madagaskar maar de insect die de bloem moet bevruchten heeft de verplaatsing niet overleefd. De bloem van de vanilleplant bloeit maar een dag. De bevruchting wordt nu voorzichtig met de hand gedaan, wat uiteraard enorm arbeidsintensief is. Uit de bevruchte bloemen groeit een soort boon. De oogsttijd is negen maanden na de bevruchting, de top van de boon is dan lichtgeel en heeft nog geen vanille geur en –smaak. Vanaf dat moment wordt de boon na ondergedompeld te zijn in heet water 3 tot 6 maanden gedroogd in de zon. Om 1 kilo geurende donkere vanille te verkrijgen is ongeveer 6 kilo groene bonen nodig. 1 kilo vanille kost nu + US $ 500. De prijs wordt nu bepaald door de overheid van Madagaskar. Nog niet zo lang geleden was dat nog US $ 25 per kilo. Doordat de levensstandaard en het arbeidsloon laag hier is kunnen zij nog aardig concurreren, ondanks de cyclonen, met de vanille van elders. Tijdens de rondleiding zie ik verschillende soorten en laat zij de bevruchting zien en ik mag er ook een bevruchten. Diverse methodes van opbinden van de ranken, die zo’n 15 cm per dag groeit, worden mij getoond. Er zijn zo’n 30.000 hectare aan plantages aanwezig hier in Madagaskar en er wordt ongeveer 1.600 á 2.000 ton vanille per jaar geproduceerd.
Het wordt tijd dat wij aan tafel gaan voor de 4 gangen lunch die inclusief in de prijs zit. Deze is van een uitstekende kwaliteit, de vanillewereld waardig. De butler bedient ons uitermate goed.

Tegen 3 uur, veel later dan verwacht, vertrek ik weer om via Sambava eerst naar Vohémar te gaan. Dat wordt lastig om het te bereiken voordat het donker wordt. Niet vanwege de afstand maar omdat de weg van Sambava naar Vohémar plaatselijk heel slecht kan zijn. Gaten over dwars en de nodige potholes. Antonio mijn chauffeur trekt er behoorlijk aan maar dat kan inderdaad er niet voor zorgen dat wij bij daglicht Vohémar binnen rijden.  De zebu’s lopen of liggen juist in de avond op de weg. Eenmaal moest Antonio boven op zijn rem staan. Dat vond ik heel knap want ik had de zebu, geheel in het zwart, niet gezien. Hij stond bijna tegen de bumper aan.

Vohémar ligt net als Sambava aan de Indische Oceaan. Ik had van toeristen de naam doorgekregen van het Hotel d’Iharana. Het blijkt ergens op een achteraf straatje te liggen, waar je normaal gesproken niet met je personenauto inrijdt. Het hotel is wat ouder en heeft zijn glorie tijd gehad. Ik besluit hier nu te blijven en morgen verder te kijken, ook al vanwege de prijs. Er zijn nog 3 andere mensen in het hotel waarvan ik er maar 2 spreek. Zij zijn hier om de verkiezingen te controleren of het goed wordt uitgevoerd.
De volgende ochtend wordt ik aangenaam verrast het uitzicht en de tuin zijn prachtig. Met openstaande deuren geniet ik verder vanuit mijn bed. Na het ontbijt bespreek ik met Antonio wat te doen. Hij kent Vohémar een beetje maar weet geen speciale toeristenplekken. Wel weet hij een ander hotel en wij gaan daar kijken. Het is niet aan de kust maar het komt heel prettig en relaxt over. Een perfecte keus en ik check uit en in. Wat ben ik blij deze overstap te hebben gemaakt. Perfecte kamer, vriendelijk personeel, gezellig bar/restaurant met een groot televisie scherm waar Champions League voetbal op aan staat. Eten heerlijk en veel locale mensen aanwezig.

Wij doorkruisen het centrum van Vohémar en daar zijn wij snel mee klaar. Dan maar op zoek naar diesel wat weer niet lukte. Wij besluiten het nog maar even te laten rusten tot morgen en gaan op weg naar “Le Lac Vert”. Een van de weinige interessante punten van hier volgens het VVV boekje. Wij moeten terug naar het begin van Vohémar en dan slaan wij af van de asfaltweg en rijden een zandpad op de heuvels in. Wij komen al gauw buiten de bebouwing en passeren de nodige heuvels. Het zand wordt al ruller, ik zou zelf al lang zijn teruggegaan. Maar Antonio had er zin in. Het pad was in het midden nog met gras begroeit maar de beide sporen aan weerskanten ervan waren uitgesleten en van zand. De breedte en de hoogte van onze Renault Clio was voor dit spoor niet bestemd. Half op de midden grasstrook, die uiteraard niet permanent recht doorliep en soms geheel weg was, reed Antonio met de nodige snelheid door. Maar dat kan niet goed gaan, dat kan je op je vingers natellen. Er komt een tegenligger aan , een vrachtwagen volgeladen met zand, zodat Antonio wat op zij moet. Direct zit hij muur vast en komen wij niet voor en achteruit. Er zitten vier man achter op de vrachtwagen en met z’n vijven gaan wij duwen. De auto komt geen millimeter van zijn plek af en de wielen draaien zich zelfs dieper en dieper in het zand. Gelukkig heeft de truck een ketting om ons eruit te trekken.
Oké Antonio gaf het nog steeds niet op, wederom werd ons de juiste richting gewezen. Dat ging goed voor zo’n 200 á 300 meter en ja hoor wij zaten weer muurvast maar nu wat meer van de gebaande weg af.  Om ons heen heerste er een en al rust, hier en daar een cactus en soms een zebu. Wat zien ik onder een boompje in beweging komen een oude baas die de zebu’s begeleidde naar dat bleek later, jawel hoor ons “Le Lac Vert”. Met z’n tweeën duwen ging ons uiteraard niet lukken. Wij stonden halverwege een helling. Gelukkig in de verte zagen wij weer een vrachtwagen met zand aankomen. Het lukte ons om hem te waarschuwen. Een graafpartij ging van start, er was geen ketting aanwezig dus het moest gaan lukken op eigen kracht. Gelukkig lukte het ons om vrij te komen. De zebu eigenaar stapte bij ons in en loodste ons over een verhard stuk ondergrond naar het meer. Deze lag verdekt opgesteld achter grote bomen, waar menige vogel zijn nest had gebouwd. De eerste aanblik van het meer was spectaculair, vooral het contrast tussen het turqoise water van het meer en het diep blauwe water van de oceaan. Het is een zoet water meer bewoont door krokodillen. Erg bijzonder was het verder niet maar het avontuur was des te vermakelijker.

Na een siësta gaan wij op zoek naar de andere bijzondere plek het “Anjoaty Park” hier aanwezig op het strand ten noorden van mijn oude hotel. De Anjoaty bevolking, wat een afsplitsing hier is van de vissersstam de Sakalava, hebben hier een traditie om hun doden te begraven onder een stapel stenen. Dit gebeurd tussen de begroeiing direct volgend op het strand. De graven zijn voorzien van allerlei huishoudelijke spullen zoals Chinese en Islamitische potten en pannen etc. al daterend vanuit de 7de eeuw. Vlakbij is ook een “heilige” boom die belangrijk voor de Anjoaty bevolking is. Zo gaan zij, met wensen en verzoeken voor bescherming bv, hierna toe om munten, alcohol , fruit etc. te offeren. Als hun wens is uitgekomen dan komen zij terug om witte lappen stof te bevestigen aan de takken rondom de graven. Het is tevens een pelgrimsplek waar men elke drie jaar terugkomt van heinde en verre. Er is bijvoorbeeld ook een familie bij mij in het hotel waar ik moeizaam mee gesproken heb. Het werd mij nu duidelijk dat zij hiervoor terug waren hier. De boom is ook vol behangen met zebu hoornen en ander onduidelijk materiaal, de stank was van ver te ruiken. Heel macaber maar apart om te beleven.

Ik laat Vohémar voor wat het is en vertrek naar het zuidelijkste puntje van de normaal begaanbare weg van SAVA namelijk Antalaha, daarvoor moeten wij eerst weer Sambava passeren. Heb nu wel de gelegenheid om de omgeving en het landschap te zien bij daglicht. Het is vandaag de dag van de verkiezingen, de dag van de waarheid…..!

Het stadje Antalaha ziet er op oog heel gemoedelijk uit.  Hetzelfde speelt zich hier ook af wat betreft de hotels.  Ocean Momo geen mooie kamers maar met een goed restaurant en Hazavola (Palisandre) heeft mooie kamers met een zwembad en het eten minder. Uiteraard valt mijn keus op de laatste. Antonio zoekt zijn eigen weg om te slapen, wij hebben voor morgenochtend afgesproken. Het zwembad lijkt wel verwarmt water te hebben en geeft een heerlijke ontspanning om bij de komen van de lange rit.
Antalaha is de plek waar de cyclonen aan land komen en dat is goed te zien, menig schip ligt zo ‘n tientallen meters op het strand geworpen en zijn rijp voor de sloop. Huizen en scholen zijn ruines geworden en worden niet meer opgebouwd. Ik rij met Antonio wat rond en krijg een aardige indruk van de stad. Juist vandaag is er een grote markt die voor de nodige reuring zorgt. De Salon du The is een succes , de koffie en de custard soesjes gaan er goed in. Het wordt een vaste pleisterplaats voor mijn verblijf hier. s’ Middags nemen wij onze receptionist mee en gaan wij langs schepenbouwers, een meubelmakerij en verder beklimmen wij het uitzichtpunt RADAR over de stad. Een geslaagde dag die afgesloten wordt met de nodige spanning i.v.m. mijn terugtocht in het donker van het restaurant in Ocean Momo naar mijn hotel. Tuc-tuc’s rijden daar niet maar als ik mijn eten eindelijk heb gekregen en opgegeten  wordt er onverwachts simpel een tuc-tuc gebeld. Wat een probleem??

Met Stefano, een aangesloten officiële gids van het touristen bureau in SAVA, gebeld en met hem een volledige dagtour afgesproken met een motor en een piroque naar het dorp Marcos.  Ik heb er zin in.  Helaas moet ik achteraf zeggen een zware teleurstelling. De motor bleek zijn eigen scooter te zijn van een licht gehalte en ook hij was niet een van de kleinste. Na even ruim een uur rijden waren wij in Marcos!! Niets geen piroque afin er is een bananen en cacao plantage. Het is tegen half elf en hier gaan wij lunchen, hij heeft rijst en vis meegenomen zonder overleg, die wordt hier klaargemaakt. Ga lekker zitten en geniet van de rust hier net buiten de stad is het devies?  Hebben zij hier koffie vraag ik. Oh wil je dat, dan kunnen wij zo’n 500 meter teruglopen naar het dorp. Die waren wij ook net gepasseerd, veel huizen stonden er niet. De koffie was niet lekker maar het kostte wat tijd die wij blijkbaar in overvloed hadden. Op weg terug vroeg hij mij voor de zoveelste keer of ik cacao vruchten wilde proeven, mijn antwoord dat ik niet echt geïnteresseerd in ben, is blijkbaar niet binnengekomen. Dus op naar de cacao en de bananen. Bij terugkomst was de lunch nog niet klaar dus maar weer zitten. De lunch was een groot bord vol rijst en vis die niet te eten was. Stefano, de bewoners en de bootsman van de piroque, waar wij mee teruggaan blijkt nu, eten volop en waren zo vol dat er een siësta ingelast moest worden.

Languit op een bank viel Stefano in slaap….. Als ik hem na zo’n 40 minuten wakker maak, zeg hij oh ja het is bijna 1 uur wij kunnen vertrekken. De scooter wordt in de piroque geladen en dan gaan wij er vandoor. Er is geen motor  op de boot er moet geboomd worden. Dit was aardig voor een half uurtje daarna werd het eentonig. Enige uitleg cq toelichting kwam er niet uit bij Stefano zelfs een Ibis moest ik hem vertellen. Het werd pas spannend toen de stroming zo hevig werd dat de scooter vastgehouden moest worden en de boot i.p.v. vooruit achteruit ging. Redelijke golven kwamen op ons af.  Ik had het al eens geprobeerd om eerder naar de kant te gaan en met de scooter terug te rijden. Maar nu dus nog maar een keer. Dovemansoren geen reactie of toch wel,  nee hoor wij gaan gewoon door, de boot moet terug! Achterstevoren langs de kant kwamen wij meter voor meter vooruit. Wij passeerden een mooie plek om aan land te gaan. Wij gingen door en vervolgens even verderop draaide de bootsman de boot weer, wat gelijk ons weer een paar meter terug deed drijven. Nu waren de golven en de stroming minder volgens Stefano. Ik was het niet met hem eens maar wachtte af wat er gebeurde. Zo’n 10 minuten verder en hooguit een paar tientallen meters verder concludeerde hij dat het toch beter was om aan land te gaan. Ik zal jullie de verdere details besparen. Aan land reed hij met de scooter door het water en ik moest maar zien hoe ik aan de overkant kwam. Een zachte band moest worden opgepompt en om klokslag 4 uur waren wij terug bij het hotel. Een illusie armer.

De laatste dag gerelaxt, gezwommen en het nieuwe huis van de Engelsman, die in ons hotel verblijf bekeken. Ik werd uitgenodigd om mee te gaan en wij vertrokken zo rond vijf uur. Het is een plaatje. De man is al 7 jaar geleden getrouwd met een dame uit het dorp, die vloeiend Engels spreekt. Zij woont ook al een tijdje in Newcastle. Het huis is net opgeleverd van de week en ik krijg een hartelijk welkom van haar vader en een rondleiding door het drieverdiepingen gebouw. Zag er allemaal prachtig uit en haar hele familie woonde er al, vader, moeder drie broers en zussen en grootmoeder, die jonger was dan de Engelsman. Ik werd uitgenodigd voor de barbecue en er was verder genoeg te eten en drinken. Was een leuk bezoek, het huis lag midden tussen de zinken platen behuizingen rondom. Een van de buren had een feestje en zodoende was er ook nog heerlijke Afrikaanse muziek.

De vlucht naar Antananarivo zal op tijd vertrekken, dus al vroeg Taxi Brousse genomen vanuit Antalaha naar Sambava. Zit nu in het hotel Les Flots Blue te wachten op mijn chauffeur, die ik voor drie dagen heb ingehuurd. Door een misverstand moet ik wat langer wachten. Het is inmiddels kwart voor twaalf en hij komt eraan…..

Bestemming Lake Itasy zo’n 3 uur rijden van Tana.