2019 - 10 (4) LETLAND/LITOUWEN - RIGA AND THIS COUNTRY “LAST BUT ALSO LEAST”.

26 september 2019

Wij zijn inmiddels gearriveerd in Cēsis weer terug in Letland. Een parel van jewelste, deze historische stad is een van de oudste Letse steden. Het ligt aan de rivier de Gauja midden in het grootste Nationale Park in Letland. Ten onrechte bezoeken maar weinig toeristen deze stad. De meeste gaan voor een korte trip vanuit Riga naar Sigulda, dit stadje ligt wat zuidelijker in het Gauja NP. Cēsis, een zeer oude Hanzestad met nauwe straten met houten huizen, een kasteel ruïne  en prachtige parken. Wij verblijven in het Cēsis hotel in het centrum van het stadje. Het is gebouwd in een nationale romantische stijl. Op het hotelterras heb je een mooi uitzicht over het Meipark wat direct grenst aan het hotel. Het is een groene waas  van hoge bomen, grasvelden en een vijver waarin de kleurrijke bloemen langs de oevers worden weerkaatst.

Ons eerste doel is vandaag, zoals gewoonlijk, dat wij op zoek gaan naar de lokale VVV. Wij worden door een zeer vriendelijke dame ontvangen, die ons overlaad met leuke en boeiende ideeën. Wij besluiten om eerst te gaan wandelen ook al omdat het weer bovenverwachting mooi is vandaag. Wij worden verwezen naar de bosroute van Cirulisi. De wandeling is goed voorzien van allerlei informatie en ook de bewegwijzering is goed in orde. Het traject loopt over de “ski” hellingen van de berg Zagarkalns. Wij wandelen door een dicht bos en het pad gaat vrijwel direct behoorlijk naar beneden. Ik zeg niets en kijk naar Judith maar zij wandelt, al babbelend, gewoon naar beneden. Ondanks de schade aan haar voet en aan haar hart gaat alles wonderbaarlijk goed. Uiteindelijk moeten wij toch ook weer naar boven!! Het pad geeft ons de gelegenheid om de vallei  langs de fantastische rivier Gauja te ontdekken. Wij lopen langs de rivier met zicht op de rotsen aan de overkant, langs een bron en grot. De herfstkleuren zijn prachtig, sommige bomen zijn voorzien van wel drie verschillende kleuren. Wij zijn al gauw zo’n twee uur aan de wandel. Tijd voor koffie op naar Villa Santa een mooi hotel midden in de natuur volgens de VVV dame. Een prachtige locatie en nog lekkere koffie ook en niet duur. Helaas waren de Zvanu kliffen die daar ten zuiden van de villa zijn moeilijk te vinden. Terug in het centrum besluiten wij het Cesu kasteel te laten voor morgen. Wij sluiten de dag af met een cocktail.

Wat een weelde een strak blauwe lucht met een temperatuur van 6 graden. Het ijs staat op het achterruit van Gloria als ik wat uit de auto haal. De zon heeft even nodig om de temperatuur aangenaam te maken. Maar ideaal weer om naar de ruïne te gaan. De kasteel ruïne ligt op een paar honderd meter van ons hotel. Dit middeleeuwse kasteel is in de 13e eeuw de reden geweest dat de stad Cēsis is ontstaan. Als wij op de binnenplaats arriveren worden wij warm ontvangen door personeelsleden in klederdracht die stuk voor stuk hun eigen verhaal vertellen. Zeer interessant is de lezing over de ridders en hun harnassen. Hij vertelde heel enthousiast zodat je soms het idee had dat wij zelf op het paard zaten in vol ornaat op weg naar de vijand. De fundamenten van het kasteel werden 800 jaar geleden gelegd door de broeders van de orde van het Zwaard. Wij maken daarna een wandeling door het kasteel. Voordat wij de volledig herbouwde West Toren beklimmen krijgen wij een kandelaar met een brandende kaars. Deze is nodig omdat er geen elektriciteit in dit 13e-eeuwse kasteel aanwezig is. Wij lopen via de donkere nauwe stenen wenteltrap naar boven. Meerdere zalen en gangen struinen wij af tot dat wij op de bovenste verdieping in de toren zijn gearriveerd. Hier worden wij verrast door een video presentatie, die getoond wordt over de hele ruimte,  over de geschiedenis van het kasteel de afgelopen 800 jaar. Deze is zeer informatief maar hierdoor ervaar je ook de sfeer en proef je ook de atmosfeer die de mensen eeuwen geleden hebben gehad in de Middeleeuwen. Het kasteel heeft vele aanslagen, oorlogen en branden overleefd. De meest voorspoedige periode die Cēsis Castle heeft doorgemaakt, was tijdens het beheer van de Duitse Orde. De eerste ernstige schade werd aan het kasteel toegebracht tijdens de oorlog in 1577, toen het werd belegerd door het leger van Ivan de Verschrikkelijke. Tijdens het beleg pleegden ongeveer 300 mensen in het kasteel massale zelfmoord door zichzelf op te blazen met buskruit. Wij hebben aardig wat tijd doorgebracht in het Kasteel.
Een andere hotspot hier is de St. John’s Church, ook uit de Middeleeuwen. Deze staat in de steigers en wordt grondig gerenoveerd.
Wij checken uit en gaan zuidwaarts door het Gauja National Park, ook wel “Lets Zwitserland” genoemd, naar de populaire toeristenplaats Ligatne. Dit is het historische middelpunt van de al 200 jaar oude papierindustrie. Het dorpscentrum ligt idyllisch rond een klein meer. Veel woningen en papierfabrieken en molens zijn bewaard gebleven. De houten architectuur van de huizen uit de 19de eeuw past uitstekend bij de schilderachtige natuur die bestaat uit een heuvelachtig gebied langs de rivier Ligatne. Er is een wandeling uitgezet langs de hellingen van de heuvels, hier staan de huizen ook van de vroegere medewerkers van de papierfabriek. Wij klimmen de trap op en lopen over mooie plankiers,  dan weer omhoog en dan weer omlaag en hebben zo een mooi uitzicht naar beneden over de dorpskern. In de rotswand zijn scheuren ontstaan door de invloed van regenwater en zon, die de structuur van het zachte zandsteen beïnvloedde. In eind 19de eeuw hebben de bewoners hier grotten gemaakt deze werden en worden nog steeds gebruikt door de bewoners als bierkelder en/of als opslagplaats voor groenten en aardappelen etc. Een van de eerste die wij tegen komen is vrij groot en het ijzeren hek staat open. Wij overwegen het donkere hol wel of niet in te gaan. Onverwacht komt er een oude dame gebogen uit de eerste zijkelder, wij schikken van de onverwachte verschijning, maar zij nog meer……. In de rivier verderop liggen nog allerlei met de hand gemaakte kanalen en sluizen tbv van de papierindustrie.
Helaas is de tijd alweer aangebroken om door te gaan naar Riga. Als wij op z’n 10 km van de stad zijn aangekomen constateer ik dat de batterij van mijn mobiel al aardig leeg begint te raken. Geen kabel die werkt om deze op te laden. Wij zijn afhankelijk van de navigatie in mijn mobiel. Het is beredruk en een grote file auto’s rijdt stapvoets de stad binnen.
Net op tijd bereiken wij ons hotel. De vrouwen stem van mijn “Maps Me” navigatie zegt nog net in het Engels: ” Y o u u   a r e e   a r r i v e d d d d”  en meteen daarna is het scherm zwart. Gelukkig hoeven wij alleen nog maar te parkeren.

Als ik naar buiten kijk ben ik zwaar teleurgesteld, ik zie alleen maar donkere grijze wolken. Het weer is dagelijks een verrassing en verandert permanent. Wij gaan lopend op weg naar het Oude centrum wat zo’n 2,5 km van ons hotel ligt. Wij moeten daarvoor wel lopend over de brug over de Daugave rivier. Er waait een behoorlijke wind en zo hoog boven het water is het aardig fris. De brug is oud en behoeft onderhoud. Overal zien wij verroeste en afgebrokkelde stukken metaal. Als dat maar goed gaat…..  Onderweg naar de VVV passeren wij het grote plein voor “De Dome” Kathedraal deze staat vol met witte kraampjes weer gevuld met lokale artikelen. Men viert het Oogstfeest, vandaar ook weer allerlei dansgroepen groot en klein, maar allemaal heel serieus. Er is geen gratis wandeling door het oude centrum op dit moment, maar wel een naar de Centrale Markt en de Russische en Joodse wijk er achter. Wij kiezen voor deze optie. De centrale markt is vooral de moeite waard omdat de behuizing bestaat uit oude Duitse hangars, waar tijdens de oorlog Zeppelins in gebouwd zijn. De groenten, fruit, vlees en vis zien er goed uit, de stallen zijn ook stuk voor stuk met zeer veel aandacht en liefde opgebouwd. Je kan hier echt alles kopen. Ondanks dat de informatie weer interessant is zijn wij halverwege de tour afgehaakt. Het begint al wat harder te regenen, toch maar snel een paraplu gekocht. Verder ook mijn telefoon laten nakijken in verband met het opladen. Er bleek een heleboel stof in het contact te zitten. Nu laait ie wel gelukkig. Ik dacht dat dit soort onderhoud alleen in Afrika of Azië mogelijk was. Maar gelukkig ook hier. De regen werd te veel en wij zijn zo snel mogelijk lopend terug gegaan naar ons hotel.  Jammer maar morgen verder kijken…..

Wij hebben besloten ondanks dat er meer regen voorspeld wordt om nog een dag te blijven in Riga. Volgens buien radar begint het pas vandaag in de middag te regenen. Riga staat buiten de oude stad ook vooral bekend om haar Jugendstil architectuur van de 19de en 20ste eeuwse stadsuitbreidingen. Het lukt ons om nu wel aan te sluiten bij een tour door het oude centrum. Vandaag maken wij pas echt kennis met het oude middeleeuwse deel van de Letse hoofdstad. Het is er allemaal een stuk beter uit. De zon schijnt zelfs af en toe en de vele stalletje zijn verdwenen. Wij wandelen door de smalle straatjes en constateren dat ondanks het grote verlies in de 2de Wereldoorlog en de Russische invloed van dictators nog vele oude panden te bewonderen zijn. Arthur onze gids verteld honderd uit, niet alleen over de gebouwen maar ook over de geschiedenis, over het dagelijkse leven van de bewoners. Zoals bv er is maar 8% werkeloosheid, het gemiddelde maandinkomen is maar € 800,-. Voor de huur is de Russische woonkolossen, buiten het centrum, betaald men een huur van ongeveer € 300,- plus €100,- kosten. Er blijft dus maar weinig over om te besteden. Voor dit inkomen moet men lange uren werken, althans dat constateren wij zelf in de hotels.
Wij zien vele belangrijkste bezienswaardigheden waaronder “De Drie Gebroeders” de oudste huizen van het land, gebouwd in de 15de eeuw. Vanzelfsprekend zien wij ook het kasteel van Riga, tegenwoordig de zetel van het parlement, het Nationale Operahuis en de Zweedse Poort uit 1698. De Dom van Riga die in 1226 ingewijd is en tevens de grootste kathedraal in de Baltische Staten is. Het imposante bouwwerk is een mengeling van diverse bouwstijlen. Verder zien we de Sint Petrus kerk, een goed voorbeeld van de gotische architectuur in de Baltische Staten en ooit gebouwd met de bedoeling de belangrijkste kerk in de stad te worden. Eigenlijk te veel om op te noemen dus laat ik het hierbij. Vandaag laten wij ons luxe vervoeren in de tram om terug te keren naar ons hotel. Zowel Judith als ik hebben genoten maar zijn toch meer onder de indruk van Tallinn en Vilnius. Vraag me niet waarom…..
In ons hotel hebben wij vanuit het restaurant op de 11 verdieping een mooi uitzicht over de stad. Het eten is perfect en wij hebben de lekkerste Crème Brûlée gegeten ooit.

Nadat wij Riga hebben verlaten zakken wij verderaf naar beneden. Onze stop voor onderweg naar het Zemaitjia Nat. Park in Litouwen, wordt het Rundãle paleis onze laatste bestemming in Letland. Onderweg zien wij veel vlakke, maar vaak ook wel enigszins glooiende landerijen met allerlei verschillende soorten gele (mosterdzaad?) of groene begroeiingen.  Het effect met de bomen vaak als afscheiding aan de randen c.q. horizon van de velden is zeer boeiend te noemen een pracht gezicht. De hele reis hebben wij de herfstkleuren zien veranderen. Wij hebben het idee dat wij de perfecte periode hebben gekozen om de voortdurende wijziging van het kleurenspectrum mee te maken. De regen heeft ons weer niet in de steek gelaten. Maar ondanks dat staat het Paleis er stralend bij. Ook hier genieten wij van het contrast van de gele buitengevel ten opzichte van de groene Franse barok tuin met het restant van de vele kleuren in de rozenperken. Wij zijn een van de weinige bezoekers er staat maar één bus. Het Paleis is al gebouwd in de 16de eeuw en verschillende keren verwoest en half afgebroken. Na o.a. een renovatie in 1923 werden sommige van de kamers gebruikt als de basisschool van de Rundāle Parochie. Na de 2e wereldoorlog werden de hallen van het Paleis gebruikt als een graanopslag. De eerste gerestaureerde kamers in het oostelijke gebouw van het paleis werden in 1981 voor het publiek geopend, geleidelijk gevolgd door een nieuw interieur.  De plafondschilderingen en stucwerk decoraties zijn voornamelijk gerestaureerd door experts uit St. Pietersburg. De restauratie van het paleis is sinds 2014 grotendeels afgerond. Wij hebben hier twee uur rondgelopen en genoten.
Wij overnachten in een hotel-restaurant langs de doorgaande weg net buiten het stadje Plungé en het nationale park. Een perfecte keuze.

Wij beginnen de dag met een wandeling door het centrum van Plungé. De dames in het VVV kantoor lijken verrast door ons bezoek, maar hebben toch wat nuttige info. Verbazingwekkend constateren wij wederom dat zij gebrekkig Engels spreken. Zoals al eerder in Litouwen. Aansluitend aan het VVV kantoor grenst de oorspronkelijke paleis tuin van “Plungé Manor Estate” waar nu het huidige Zemaitjia Art Museum en kloktoren is gevestigd. Wij redden het nog net om een paar foto’s te maken van het witte gebouw, voorzien van mooie beelden op het dak,  en de vijver voordat het weer begint te regenen. Het restant van onze paraplu, de steel het handvat en enkele gebroken baleinen laten wij achter in de prullenbak van het parkeerterrein. De dame van onze receptie maar ook de dames van de VVV zeggen dat wij absolute niet de “Cold War Museum” moeten overslaan in het Nationale Park. Dus op pad met onze vriend “Maps Me” zo’n kleine 15 km verderop rijden. Als wij aankomen is de middag net aangebroken en droog!! Wij besluiten de natuur in te gaan en maken een wandeling rond een meer. Het is geen lange wandeling, zo’n 4 km, maar wel op en af de heuvels. Ik sta nog steeds versteld van wat Judith al aan kan. De rand van het meer is moeilijk te zien door de hoge begroeiing, waarschijnlijk vol leven in dit moerassig gebied. De natuur is prachtig wij horen vele vogels en zien twee herten. Onderweg komen wij veel gebeeldhouwde boomstammen tegen in allerlei figuren. Later blijkt er een luxe B & B midden in het bos aan het einde van de wandeling te liggen, die daar verantwoordelijk voor is.  Het is ook de tijd van het jaar voor de paddenstoelen, wij zien er daardoor vele in felle kleuren en mooie vormen. Wij zijn al een tijdje onderweg en zien niemand, onverwachts horen wij wat stemmen van een echtpaar met plastic zakken. Zij weten duidelijke welke paddenstoelen niet giftig zijn, althans dat hoop ik, omdat ik de vangst van hun ook bewonderd heb en opgepakt. Het was even gezellig deze mensen te spreken. Het laatste wat de vrouw ons vroeg was “Waarom doen jullie dit?”. Deze vraag heb ik nog nooit eerder gehad…..
Wij maken een rit door het park rondom het grote meer Plateliai wat het centrum van het Nationale Park vormt. Daarna terug naar ons hotel, het museum bewaren wij voor morgen.

Tegen tien uur is de bagage geladen in Gloria en gaan wij op weg naar het museum. Als wij aankomen staat er één bus op de parkeerplaats, het entreegebouw is gesloten en wij besluiten door te lopen. Wij komen niemand tegen en zien op alle vier de hoeken van het terrein een verroeste afdekking van zo’n 10 m2, later blijken dit de 4 lanceerinstallaties  waren. Het museum is gelegen op de voormalige Sovjet raketbasis Plokstiné. Tussen 1962 en 1978 stonden in de nu roestige en overwoekerde silo’s van deze geheime Sovjet basis raketten gericht op steden in West Europa.

In het midden zien wij een verhoging in het terrein overdekt met gras met een trap naar beneden en een deur die openstaat. Wij besluiten naar binnen te gaan. Er floept licht aan en een scherm aan de wand begint informatie te spugen, weliswaar in het Litouws neem ik aan. Op de grond loopt een witte lijn en wij besluiten die te volgen. Regelmatig gaat het licht uit omdat wij te lang stil staan om de informatieborden op de wanden te lezen. De geschiedenis, die wij beide hebben meegemaakt maar voor een groot stuk ons is gepasseerd, is weerzinwekkend.  Wij lopen de metalen gangen door gaan trappen af en op en hebben geen idee waar wij eindigen. Het is best een beetje griezelig. Wij staan op een gegeven moment boven een op de hoek gelegen schacht van zo’n 30 á 40 meter diep waar de raketten stonden opgesteld. Enigszins gerust komen wij na zo’n kleine twee uur weer buiten en hebben nog steeds niemand gezien. Er zijn vanaf hier z’n acht proefvluchten uitgevoerd. Als wij bij de ingang bij het entreegebouw komen worden wij aangesproken om het entreegeld te betalen en of wij nog een dictafoon moeten hebben met de informatie in allerlei talen. Deze weigeren wij beleefd en gaan naar de auto. Wij spreken een dame daar die ook toerist is en inmiddels in Engeland woont. Zij heeft haar hele jeugd in een dorp gewoond zo’n 20 km verderop en zegt nooit iets te hebben gehoord wat hier plaatsvond. Het was een militair gebied en dat is alles wat zij wist.
Als wij bij de auto komen zien wij nog een aanwijzing voor een wandeling. Wij besluiten die ook maar mee te pakken. Onduidelijk waar deze eindigde toch gokte wij er maar op dat het een rondwandeling was. Na ruim ander half uur werden wij toch wat onrustig. Immers net bekomen van de dreiging van een nucleaire aanval zijn wij plotseling onzeker of wij overleven omdat het onduidelijk is of de wandeling weer eindigt bij onze auto!
De wandeling ging rond om het voormalige militaire terrein en ja hoor daar was “Gloria….”
Wij reizen nu naar de boot in Kleipeda en bereiden ons voor om onze cruise te maken naar Kiel in Duitsland.

PS: Dit laatste verslag is iets langer geworden. Dacht niet van te voren dat wij nog zo veel interessante dingen ging zien. Sorry.